Trong thời gian gần đây, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam liên tục nhận được các cuộc gọi lừa đảo, tin nhắn, thậm chí cả email mạo danh cơ quan nhà nước như Cục Thuế, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Công an kinh tế, hay Tổng cục Quản lý thị trường. Nội dung thường liên quan đến việc “kiểm tra hồ sơ thuế”, “bổ sung giấy phép kinh doanh”, “gia hạn mã số doanh nghiệp”, “nộp phí kiểm tra định kỳ”… Nếu doanh nghiệp không tỉnh táo, rất dễ rơi vào bẫy lừa đảo, mất tiền hoặc bị chiếm quyền truy cập dữ liệu.
Bài viết này sẽ giúp bạn nhận biết các thủ đoạn phổ biến, cách kiểm tra thông tin thật – giả, và những biện pháp phòng tránh an toàn khi doanh nghiệp nhận được các cuộc gọi lạ tự xưng là cơ quan chức năng.
1. Tình hình lừa đảo giả mạo cơ quan chức năng nhắm vào doanh nghiệp ngày càng tinh vi
Trước đây, các hình thức cuộc gọi lừa đảo qua điện thoại chủ yếu nhắm vào cá nhân, nhưng vài năm gần đây, đối tượng doanh nghiệp đã trở thành “mục tiêu béo bở”. Lợi dụng tâm lý lo sợ vi phạm pháp luật, các đối tượng mạo danh cán bộ nhà nước thường gây áp lực tâm lý, yêu cầu doanh nghiệp “phối hợp ngay”, “cung cấp thông tin gấp” hoặc “nộp phí theo quy định mới”.
Các chiêu trò thường thấy gồm:
- Giả danh Cục Thuế gọi điện thông báo “Doanh nghiệp chậm nộp tờ khai thuế quý”, yêu cầu chuyển khoản phí “hỗ trợ điều chỉnh”.
- Giả danh Sở KH&ĐT gửi file PDF hoặc link yêu cầu cập nhật “thông tin đăng ký doanh nghiệp” hoặc “gia hạn mã số thuế”, thực chất là file chứa mã độc hoặc app lừa đảo.
- Giả danh Công an kinh tế dọa rằng doanh nghiệp “liên quan đến vụ rửa tiền” hoặc “chậm báo cáo tài chính”, yêu cầu cung cấp thông tin ngân hàng để “kiểm tra”.
- Giả danh Cục Bảo mật dữ liệu, Tổng cục Thống kê, Cơ quan thanh tra thuế… mời doanh nghiệp tham gia “khóa tập huấn bắt buộc”, “chương trình xác minh thông tin doanh nghiệp” và thu phí “dịch vụ”.
Những cuộc gọi này thường được thực hiện qua tổng đài ảo, số điện thoại có đầu số giống cơ quan thật (ví dụ 024.xxx hoặc 028.xxx) nhằm đánh lừa người nghe.
2. Dấu hiệu nhận biết cuộc gọi lừa đảo giả mạo cơ quan chức năng
Để không “sập bẫy”, người phụ trách kế toán, giám đốc hoặc nhân viên hành chính trong doanh nghiệp nên nắm rõ những dấu hiệu nhận biết lừa đảo phổ biến dưới đây:
a. Giọng nói gấp gáp, cuộc gọi lừa đảo yêu cầu thực hiện ngay
Các đối tượng thường nói nhanh, dồn dập, dùng từ ngữ mang tính đe dọa hoặc khẩn cấp như:
“Nếu anh/chị không làm ngay hôm nay sẽ bị xử phạt hành chính”,
“Phòng thanh tra đã lập biên bản rồi, anh/chị cần chuyển phí xác minh gấp”.
Mục tiêu là khiến người nghe hoảng sợ và mất bình tĩnh, từ đó làm theo hướng dẫn mà không kiểm tra kỹ.
b. Cuộc gọi lừa đảo yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân hoặc doanh nghiệp
Các yêu cầu đáng ngờ bao gồm:
- Cung cấp mã số thuế, số tài khoản ngân hàng, CMND/CCCD của giám đốc;
- Gửi bản scan giấy phép kinh doanh, mẫu dấu, hoặc file excel thông tin nhân sự;
- Yêu cầu cài đặt ứng dụng hỗ trợ, app kiểm tra doanh nghiệp, hoặc truy cập đường link do họ gửi qua Zalo, SMS, Email.
Hầu hết đây là chiêu thu thập thông tin để lừa đảo hoặc cài mã độc vào thiết bị.
c. Dùng tên chương trình, biểu mẫu nghe “rất hợp lý” nhưng không tồn tại
Ví dụ:
- “Phí xác thực doanh nghiệp uy tín 2025”
- “Bổ sung dữ liệu quản lý hộ tịch doanh nghiệp”
- “Gia hạn hồ sơ đăng ký điện tử Cục Thuế”
- “Kiểm tra định kỳ doanh nghiệp theo nghị định mới”
Các tên này không có thật trong bất kỳ văn bản nào của cơ quan nhà nước, cuộc gọi lừa đảo chỉ được bịa ra để tạo cảm giác chính thống.
d. Không có giấy tờ, công văn chính thức
Cơ quan nhà nước không bao giờ yêu cầu qua điện thoại hoặc Zalo mà không có văn bản, công văn, hoặc thông báo chính thức gửi qua đường bưu điện hoặc hệ thống điện tử đã đăng ký.
Nếu không có công văn số, dấu mộc, hoặc mã hồ sơ điện tử trên cổng thông tin, chắc chắn đó là lừa đảo.
3. Các kịch bản lừa đảo phổ biến mà doanh nghiệp cần cảnh giác
Kịch bản 1: Giả danh Cục Thuế – yêu cầu nộp “phí rà soát thông tin thuế”
Doanh nghiệp nhận cuộc gọi lừa đảo từ “phòng kế toán thuế Hà Nội” hoặc “bộ phận hỗ trợ doanh nghiệp”, thông báo cần đóng phí 680.000đ để “xác minh thông tin đăng ký thuế điện tử”.
Nếu doanh nghiệp đồng ý, họ gửi số tài khoản cá nhân hoặc mã QR chuyển khoản, sau đó chặn liên lạc.
Kịch bản 2: Gửi file hoặc đường link có mã độc
Người gọi giả danh Sở KH&ĐT, nói rằng doanh nghiệp cần cập nhật thông tin theo “Thông tư mới”. Sau đó họ gửi email kèm file PDF hoặc link app.apk để “tải biểu mẫu”.
Khi mở file hoặc cài app, thiết bị bị cài mã độc đánh cắp thông tin kế toán, ngân hàng hoặc dữ liệu khách hàng.
Kịch bản 3: Giả danh công an hoặc cơ quan điều tra
Một số đối tượng tinh vi hơn, mạo danh Công an kinh tế, gọi nói doanh nghiệp liên quan “vụ án rửa tiền” hoặc “giao dịch đáng ngờ”.
Chúng yêu cầu người nghe xác minh tài khoản ngân hàng, “phong tỏa tạm thời” và “chuyển tiền vào tài khoản kiểm tra”.
Đây là chiêu lừa đảo tinh vi, đã khiến nhiều chủ doanh nghiệp mất hàng trăm triệu đồng.
Kịch bản 4: Mạo danh tổ chức đào tạo hoặc chứng nhận
Các đối tượng tự xưng “Trung tâm hỗ trợ đào tạo doanh nghiệp”, “Viện quản lý cấp phép kinh doanh”, mời doanh nghiệp tham gia khóa học hoặc nhận “chứng nhận uy tín doanh nghiệp 2025” với chi phí vài triệu đồng.
Các “chứng nhận” này không có giá trị pháp lý, chỉ là trò lừa thu phí.
4. Cách kiểm tra tính xác thực khi nhận được cuộc gọi đáng ngờ
Khi doanh nghiệp nhận được cuộc gọi nghi ngờ là giả mạo, tuyệt đối không cung cấp thông tin, không chuyển tiền, không truy cập link lạ.
Thay vào đó, bạn nên thực hiện các bước sau:
- Ghi lại thông tin cuộc gọi: số điện thoại, họ tên người gọi, nội dung trao đổi.
- Kiểm tra lại trên website chính thức của cơ quan được nhắc đến:
- Cục Thuế: https://www.gdt.gov.vn
- Sở KH&ĐT các tỉnh: tra cứu tại Cổng Dịch vụ công quốc gia
- Tổng cục Thống kê, Bộ Tài chính… đều có danh sách thông báo chính thức.
- Liên hệ trực tiếp qua số hotline thật (công khai trên website nhà nước) để hỏi lại xem có thông tin nào liên quan đến doanh nghiệp hay không.
- Tra cứu số điện thoại trên Google hoặc Zalo – nếu thấy nhiều người cảnh báo “lừa đảo”, cần chặn ngay.
- Báo lại với cơ quan công an hoặc bộ phận IT nội bộ để xử lý, tránh rò rỉ thông tin.
5. Biện pháp phòng tránh lừa đảo cho doanh nghiệp
a. Nâng cao nhận thức cho toàn bộ nhân viên
Doanh nghiệp nên tổ chức buổi chia sẻ nội bộ hoặc gửi thông báo cảnh báo nội bộ về các thủ đoạn lừa đảo mới.
Đặc biệt, bộ phận kế toán, hành chính, nhân sự là nhóm thường bị nhắm đến – cần được đào tạo kỹ năng nhận biết và xử lý tình huống.
b. Quy định rõ quy trình xác minh thông tin
Khi có bất kỳ yêu cầu liên quan đến:
- Tài chính – thuế – hồ sơ doanh nghiệp,
- Chuyển khoản, thanh toán,
- Cập nhật dữ liệu hoặc cài đặt phần mềm,
thì phải xác minh qua 2 bước:
(1) kiểm tra văn bản hoặc email chính thức,
(2) xác nhận lại qua người phụ trách hoặc ban giám đốc trước khi thực hiện.
c. Không cài đặt ứng dụng lạ hoặc mở file không rõ nguồn
Tuyệt đối không tải app ngoài CH Play / App Store, và không mở file từ email lạ.
Nếu có nghi ngờ, nên gửi cho bộ phận IT hoặc dịch vụ kế toán hỗ trợ kỹ thuật kiểm tra trước.
d. Sử dụng phần mềm bảo mật và sao lưu dữ liệu định kỳ
Cài đặt phần mềm chống virus bản quyền, bật bảo mật 2 lớp cho email và tài khoản quản lý thuế điện tử.
Đồng thời, thực hiện sao lưu dữ liệu kế toán, hóa đơn, chứng từ thường xuyên để phòng mất dữ liệu khi bị tấn công.
e. Phối hợp với đơn vị dịch vụ kế toán uy tín
Doanh nghiệp nên hợp tác với đơn vị kế toán – tư vấn thuế chuyên nghiệp, vì họ thường cập nhật nhanh các thông báo chính thức từ cơ quan thuế, giúp bạn xác minh thông tin chuẩn xác, tránh bị lừa bởi các cuộc gọi giả mạo.
6. Khi đã lỡ cung cấp thông tin hoặc chuyển tiền – cần làm gì ngay?
Nếu doanh nghiệp lỡ cung cấp thông tin, tải app lạ, hoặc chuyển khoản nhầm theo hướng dẫn của kẻ lừa đảo, hãy thực hiện ngay các bước sau:
- Ngắt kết nối Internet và đổi toàn bộ mật khẩu (email, phần mềm kế toán, Internet Banking…).
- Liên hệ ngân hàng để yêu cầu phong tỏa giao dịch hoặc truy vết tài khoản nhận.
- Báo ngay cho cơ quan công an gần nhất (Phòng An ninh mạng – Công an tỉnh/thành phố).
- Thông báo cho toàn bộ nhân viên trong công ty biết sự việc để tránh tiếp tục bị lừa.
- Liên hệ với đơn vị kế toán – IT để kiểm tra lại hệ thống, đảm bảo không bị cài mã độc hoặc rò rỉ dữ liệu.
7. Thông tin chính thức từ các cơ quan nhà nước về cảnh báo lừa đảo
Cục Thuế Việt Nam và Bộ Công an đã nhiều lần ra thông báo chính thức về các chiêu trò mạo danh cơ quan thuế. Một số điểm cần nhớ:
- Cơ quan thuế không bao giờ yêu cầu doanh nghiệp nộp tiền qua tài khoản cá nhân.
- Không gửi link yêu cầu tải ứng dụng hoặc cập nhật thông tin qua Zalo, SMS.
- Mọi thông báo đều được thực hiện qua văn bản hoặc hệ thống điện tử chính thức như Cổng thông tin điện tử ngành thuế, email đã đăng ký MST.
- Nếu có nghi ngờ, hãy gọi trực tiếp Tổng đài hỗ trợ ngành thuế 1900 9288 hoặc đến trực tiếp Chi cục Thuế quản lý để xác minh.
8. Lời khuyên cho doanh nghiệp nhỏ và vừa
Doanh nghiệp nhỏ thường không có bộ phận pháp chế riêng, dễ bị rối khi nghe thông tin “từ cơ quan chức năng”.
Do đó, việc hợp tác với đơn vị kế toán uy tín không chỉ giúp kê khai, báo cáo đúng hạn mà còn hỗ trợ kiểm tra tính xác thực của các yêu cầu từ bên ngoài.
Một công ty kế toán chuyên nghiệp luôn theo dõi thông báo chính thức từ:
- Tổng cục Thuế,
- Bộ Kế hoạch & Đầu tư,
- Cục Thống kê,
- Cơ quan công an…
và có thể giúp doanh nghiệp phân biệt thật – giả chỉ trong vài phút.
Trong bối cảnh tội phạm công nghệ ngày càng tinh vi, mọi doanh nghiệp đều có thể trở thành nạn nhân của các cuộc gọi lừa đảo giả mạo cơ quan chức năng.
Đừng để sự vội vàng, thiếu kiểm chứng khiến bạn “mắc bẫy” và thiệt hại tài chính.
Hãy luôn kiểm tra kỹ thông tin, xác minh qua kênh chính thống, và phối hợp với đơn vị kế toán chuyên nghiệp để bảo vệ doanh nghiệp an toàn.
